باشگاه خبری فراساحل: هر چند شرکت‌های نفتی در طول بیش از 150 سالی که از عمر صنعت نفت در سراسر جهان می‌گذرد توانسته‌اند با غلبه بر انواع چالش‌های فنی و مهندسی و تولید تکنولوژی‌های مورد نیاز، بر انواع گوناگونی از مشکلات و موانع موجود بر سر راه توسعه این صنعت در سراسر جهان غلبه نمایند، ولی این شرکت‌ها با تمام دستاوردها و رکوردهای درخشانی که در کارنامه فعالیت‌های خود ثبت کرده‌اند، چند سالی است که با چالش‌ بسیار بزرگی برای "جذب استعدادهای مورد نیاز" خود مواجه شده‌اند. در واقع باید گفت علی رغم فرصت‌های شغلی بسیاری که در صنعت نفت برای افراد جویای کار وجود دارد ولی از آنجایی که امروزه بیشتر فرصت‌های شغلی در این حرفه، در دل دریاها و اقیانوس‌ها قرار دارد، افراد جویای کار دیگر تمایل زیادی به کار کردن در این محیط خشن و به دور از خشکی را ندارند و همین مساله باعث کمبود شدید نیروی متخصص در صنعتی شده است که تمدن بشری برای تداوم حیات خود روز به روز به آن وابسته‌تر می‌شود. 

تلاش برای ارائه تصویری جذاب از صنعت فراساحل
هر چند مشکلات شرکت‌های نفتی در زمینه تامین نیروی انسانی مورد نیازشان، با توجه به اینکه آنها در حوزه خشکی فعالیت می‌نمایند یا دریا متفاوت می‌باشد، ولی نتایج بررسی تازه‌ترین گزارش‌های بین المللی نشان می‌دهد که بیشترین کمبود انسانی که صنعت نفت در عرصه جهانی با آن مواجه می‌باشد مربوط به بخش دریا (فراساحلی) می‌باشد و دیگر حوزه‌ها نظیر پتروشیمی، پالایش و پخش،  خطوط انتقال انرژی و سایر فعالیت‌های مرتبط با بخش خشکی، به اندازه بخش دریایی صنعت نفت با کمبود افراد متخصص و آموزش دیده برخوردار نمی‌باشند. در همین خصوص مجله آمریکایی E&P در گزارشی می‌نویسد: در حال حاضر اگر از خبرگان کار در صنعت فراساحل بپرسید که چالش‌های اصلی پیش‌روی این صنعت چه عواملی هستند، در جواب خواهید شنید: تغییرات زیاد خدمه و کمبود شدید نیروی کار.

این گزارش در ادامه با اشاره به اینکه این وضعیت، سبب ایجاد نگرانی‌های بسیاری در بین مدیران عالی رتبه شرکت‌های فراساحلی شده می‌افزاید: در حال حاضر یکی از مهمترین دغدغه‌های مدیران این می‌باشد که وقتی کارگران و مهندسان فعلی در صنعت فراساحل بازنشسته شوند، چه کسانی قرار است جایگزین آن‌ها بر روی سکوهای نفتی و گازی شوند؟ این گزارش در ادامه با اشاره بوجود فرصت‌های شغلی بسیار در صنعت فراساحل برای افراد جویای کار تصریح می‌کند: در حال حاضر نیروی کار علاقه‌مند بسیار زیادی برای کار در صنعت نفت وجود دارد، اما به دلیل اینکه بیشتر فرصت‌های شغلی صنعت نفت امروزه در دل دریاها و اقیانوس‌ها و قرار دارد، تمایل زیادی به کار کردن در این محیط خشن و به دور از خشکی وجود ندارد. این گزارش می‌افزاید: در حقیقت چالش اصلی کم بودن فرصت‌های شغلی در این صنعت نیست، بلکه تعداد بسیار اندک افرادی است که حاضر هستند در حوزه دریایی صنعت نفت مشغول به کار شوند.

مجله آمریکایی E&P در ادامه گزارش خود به مشکلات شرکت‌ها برای متقاعد کردن افراد جویای کار برای فعالیت در روی سکوهای نفتی در دل دریا اشاره و در خصوص اهمیت آن می‌نویسد: با توجه به اینکه صنعت فراساحل یکی از مهمترین حوزه‌های درآمدزایی در صنعت نفت می‌باشد، شرکت‌هایی که بتوانند استعدادها و تخصص‌های مورد نیاز خود را سریعتر از رقبای خود در سازمان‌هایشان جذب نمایند، سودی به اندازه میلیاردها دلار کسب خواهند کرد ولی مشکل در این است که این شرکت‌ها نتوانسته‌اند در طول سال‌های اخیر و همزمان با رشد صنعت فراساحل در جهان، تصویری جذاب و دوست داشتنی از این صنعت به کسانی ارائه نمایند که مجبورند هفته‌ها و شاید ماه‌ها را دور از خانواده و عزیزانشان، آنهم در نقاط دور افتاده در دل دریاها و اقیانوس‌ها سپری نمایند.
این گزارش در ادامه همچنین با اشاره به عواقب ناشی از ناکامی شرکت‌ها، برای جذب تخصص‌های مورد نیاز خود می‌افزاید: ناتوانی شرکت‌های فعال در صنعت فراساحل برای استخدام افراد باتجربه و حرفه‌ای که تعداد آنها در حال حاضر بسیار کم می‌باشد، تحویل پروژه‌ها در این شرکت‌ها در موعد مقرر را با خطر بزرگی مواجه ساخته که این به معنای ضرر هنگفتی برای این شرکت‌ها محسوب می‌شود.

جنگ برای جذب استعدادها
به گزارش باشگاه خبری فراساحل چالشی که امروزه شرکت‌های بزرگ نفتی در زمینه استخدام استعدادها و تخصص‌های مورد نیازشان با آن مواجه شده‌اند، هر چند در ظاهر مشکلی ساده به نظر می‌آید ولی آنطور که مجله E&P در گزارش خود بدان اشاره نموده، این مشکل، سبب ایجاد نوعی "جنگ نامرئی" در میان شرکت‌‌ها، برای دستیابی به مهارت‌های مورد نیاز شده است. این گزارش در همین خصوص می‌نویسد: فضای رقابتی موجود در بازار جذب نیرو در صنعت نفت و گاز، بسیار با بازار استخدام در سایر مشاغل متفاوت است و برای زنده ماندن در این "فضای بیرحم"، شرکت‌ها به هر ابزاری متوسل می‌شوند. در واقع باید گفت شركت‌های فراساحلی بواسطه مواجه بودن با چنین مشكلاتی، تبدیل به شكارچیان ماهری در شكار متخصصین سایر شركت‌ها شده‌اند و سعی می‌کنند با پیشنهاد پرداخت حقوق چند برابر، تخصص‌های مورد نیاز خود را استخدام نمایند.

این گزارش می‌افزاید: هر چند تعدادی از شركت‌ها با شكار كارشناسان و متخصصان سایر شركت‌ها توانسته‌اند مشكلات فعلی خود را به صورت موقت حل كنند، ولی چنین رویكردی باعث بوجود آمدن رقابت پر هزینه‌ای برای صنعت فراساحل شده است. در واقع باید گفت شركت‌های فعال در صنعت فراساحل برای تأمین نیروی كار مورد نیازشان راه حلی را انتخاب كرده‌اند كه هر چنـــد ممكن است در كوتاه مدت به نوعی تأمین كننده نیازهای آنها باشد، ولی در طولانی مدت جوابگوی آنها نخواهد بود. در همین راستا این گزارش به راهکار شرکت‌های مختلف در زمینه تلاش برای رفع این چالش اشاره و می‌نویسد: در حال حاضر تعدادی از شرکت‌های بزرگ نفتی برای استخدام استعدادها و تخصص‌های مورد نیاز خود به مراکز کاریابی بین المللی متوسل شده‌اند. این در حالی است که شرکت‌ بزرگی مانند BP نیز که قصد دارد طی سال‌های آینده، هزار فارغ التحصیل را از سراسر دنیا استخدام نماید، علاوه بر استفاده از توانمندی‌های موجود در مراکز کاریابی بین المللی، استراتژی جالبی برای علاقه‌مند کردن افراد معرفی شده از سوی مراکز کاریابی طراحی کرده است.

طبق این استراتژی، شرکت BP قصد دارد از طریق برگزاری تورهای چند روزه، افراد معرفی شده از سوی آژانس‌های کاریابی را به روی سکوهای دریایی ببرد و با برگزاری کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی آنها را با زوایای گوناگون فعالیت در صنعت فراساحل آشنا نماید. بنابر این گزارش این استراتژی که "سفر به میدان‌های نفتی" نام دارد با استقبال خوبی در میان افراد جویای کار مواجه شده، چرا که این فرصت را در اختیار آنها قرار می‌دهد تا ضمن آشنایی با این صنعت و فعالیت‌هایی که در آن انجام می‌شود، با چالش‌های واقعی صنعت انرژی دست و پنجه نرم کنند. این گزارش در ادامه می‌افزاید: پس از این مرحله افرادی که تصمیم به فعالیت در شرکت BP می‌گیرند وارد برنامه‌ای 3 ساله تحت عنوان Challenger Program می‌شوند که یک برنامه آموزشی برای افرادی می‌باشد که از تجربه‌ای کمتر از 3 سال در این صنعت برخوردارند و طبق آن با فعالیت در واحدهای مختلف از قبیل مهندسی، سایت، سکوهای دریایی، سیستم‌های زیر دریا و... آموزش عملی و رسمی حین کار به آن‌ها ارائه می‌شود تا تجربه عملی و کافی را برای انجام کار در صنعت فراساحل به دست آورند.

ابتکار شرکت BP برای سفر به سکوهای نفتی در حالی صورت می‌گیرد که شرکت فرانسوی توتال نیز، استراتژی آموزش نیروهای جدید الاستخدام در کنار افراد باتجربه و حرفه‌ای را به کار گرفته است. این شركت در اقدامی در خور توجه، پرسنل متخصص بازنشسته خود را به سمت افتخاری «اساتید توتال» نائل می‌گرداند و از آنها برای تدریس به پرسنل جوان این سازمان دعوت به كار می‌كند. بنابراین گزارش هر چند شرکت‌های اروپایی، استراتژی خود را بر مبنای فوق پایه گذاری کرده‌اند ولی آنطور که به نظر می‌رسد مهمترین استراتژی شرکت‌های آمریکایی فعال در صنعت فراساحل برای غلبه بر این مشکل، تقویت ارتباط و همکاری این شرکت‌ها با مراکز علمی و دانشگاهی است.

در همین خصوص مجله آمریکایی E&P با اشاره به اینکه، بالا بردن ظرفیت و توان آموزش فنی به یك اولویت اساسی برای شركت‌های بزرگ آمریکایی تبدیل شده می‌نویسد: در حال حاضر تعدادی از شرکت‌های آمریکایی نظیر اگزون موبیل و چورون، یك مركز مشترك برای ارائه تسهیلات آموزشی ایجاد كرده‌اند كه سالانه بیش از چند هزار دانشجو و پژوهشگر در آن آموزش می‌بینند تا بتوانند بعد از فارغ التحصیلی این افراد، از آنها برای تکمیل کادرهای تخصصی و مهندسی مورد نیاز خود استفاده نمایند.

چند راهکار

به گزارش باشگاه خبری فراساحل هر چند مشكل كمبود اشخاص با استعداد در صنعت نفت چیز تازه‌ای نیست و در سال‌های پایانی دهه 1980 و سال‌های اولیه دهه 90 میلادی نیز كمبود نیروی كار ماهر و كاردان در صنعت نفت و گاز در آمریکا و دریای شمال، تیتر اول اخبار رسانه‌های خارجی را به خود اختصاص داده بود، ولی آنچه امروزه این مشکل را به مساله‌ای بسیار مهمی تبدیل نموده، وابستگی روز افزون دنیا به نفت و گاز تولید شده از میادین دریایی می‌باشد. این موضوع از آن جهت حائز اهمیت بسیار می‌باشد چون، آژانس بین‌المللی انرژی  (IEA) پیش‌بینی كرده است كه صنعت نفت برای 24 سال آینده نیاز به افزایش تولید خود از 80 میلیون بشكه در روز در حال حاضر به 120 میلیون بشكه خواهد داشت، اما مدیران شركت‌های بزرگ نفتی بر این باورند كه با در نظر گرفتن كمبود نیروی كار متخصص در میادین نفتی دریایی، برای گذشتن از مرز 100 میلیون بشكه در روز نیز باید تلاش فزاینده‌ای صورت بگیرد.

از همین رو و با توجه به وابستگی روز افزون بازارهای جهانی به نفت و گاز تولید شده از میادین دریایی، شرکت‌های فعال در این صنعت باید به دنبال راهکارهایی باشند تا بتوانند ساختار نیروی انسانی خود را با توسعه شتابان بازار مصرف هماهنگ نمایند. لذا ضروری است تا شرکت‌ها به جای تلاش برای تامین نیروی انسانی مورد نظر خود از طریق پیشنهاد دستمزدهای بالاتر بر روی راهکارهای طولانی مدت‌تری نظیر تلاش برای اطلاع رسانی بهتر از جذابیت‌های فعالیت در صنعت فراساحل، همکاری با مراکز علمی برای ارائه آموز‌ش‌های تخصصی، بکارگیری تجارب افراد بازنشسته برای انتقال تجربیات به افراد تازه استخدام شده و ...سرمایه گذاری نمایند. این در حالی است که در کنار موارد مذکور، استفاده از بنگاه‌های استخدامی نیز امری ضروری است، چون این بنگاه‌ها زمان استخدام نیرو را برای شرکت‌هایی که از خدمات آن‌ها استفاده می‌کنند بسیار کاهش می‌دهند. نکته آخر اینکه انجام چنین اقداماتی در ظاهر ساده و آسان به نظر می‌رسد، ولی چالش‌های آن بسیار زیاد است و نیاز است كه تمامی شركت‌های فراساحلی در جهان تلاش نمایند تا متخصصین و مهندسین بیشتری را جذب صنعت فراساحل كنند؛ صنعتی که رشد اقتصادی جهان در چند دهه آینده به میزان پیشرفت آن بستگی دارد.